De zomer geeft tijd om te verdiepen. Via de geweldige blogs van Hans Stegeman kwam ik op het spoor van deze grafiek die een aantal paradoxen en desillusies afzet t.o.v. mainstream economische assumpties. Zo komen Jevons, homo-economicussen, de onzichtbare hand, trickle down-gedachten, globalisering tot Piketty aan bod.
(door Coscieme’s et al (2019) in Overcoming the Myths of Mainstream Economics to Enable a New Wellbeing Economy)
Stegeman voegt daar in z’n blog The Externalization of Internalities nog enkele assumpties aan toe.
Blokkades voor systeemverandering
Als ik zelf even achterover leun zie ik nog een 3-tal grote persoonlijk ‘desillusies’ van ons mainstream economisch denken, die elke vorm van noemenswaardige systeemverandering in de weg staan:
- De invloed van 𝐤𝐚𝐩𝐢𝐭𝐚𝐚𝐥𝐚𝐜𝐜𝐮𝐦𝐮𝐥𝐚𝐭𝐢𝐞 als de kern van elke economische dynamiek. Kapitaal moet dienen om meer kapitaal te creëren, onafhankelijk van wat voor soort productie.
- Bestaande 𝐦𝐚𝐜𝐡𝐭𝐬𝐜𝐨𝐧𝐜𝐞𝐧𝐭𝐫𝐚𝐭𝐢𝐞𝐬 binnen een neoliberaal systeem zullen altijd een status-quo van macht incentiveren.
- De cultuur van ‘𝐬𝐡𝐚𝐫𝐞𝐡𝐨𝐥𝐝𝐞𝐫 𝐩𝐫𝐢𝐦𝐚𝐜𝐲’, waarbij de énige maatschappelijke verantwoordelijkheid van bedrijven is om aandeelhouderswaarde te creëren.
Enkel met reguleren van bedrijven komen we er dus niet.
Het zal een combinatie van nieuwe narrativen, oplossingen, strijd en trigger events zijn die hier iets in beweging kan zetten, en impact kan maken. Long way to go.
De U-vormige curve: een verblindende mythe
En nog even vloeken hoe lang we als maatschappij verblind werden door die U-shaped curve. In het begin van de jaren '90 werd een nieuw argument gebruikt om eeuwigdurende economische groei als middel tot uiteindelijke milieuverbetering te ondersteunen (“groene groei”). Het argument is dat de aantasting van het milieu eerst toeneemt en vervolgens afneemt naarmate het inkomen per capita van de bevolking toeneemt, dus volgens een omgekeerd U-vormig patroon.
Later kwam de environmental Kuznets curve die daar komaf mee maakte, vandaag de dag stellen we vooral vast dat vervuiling vooral onomkeerbaar is, en lak heeft aan iedere relatie met inkomen…
Food for thought.
Time for action.
