Hoe eigenaarschap de spil wordt om missiegedreven ondernemingen op het juiste pad te houden, zeker op de fragiele lijn met investeerders.
Geweldig overzicht van Erinch Sahan van Doughnut Economics Action Lab en Julie Menter van Transform Finance.
2 kernprincipes van Steward Ownership
De 3 aangehaalde modellen van Steward Onwership zitten logischerwijs allemaal in centering purpose, 1 van de 2 kernprincipes van deze vorm van eigenaarschap:
Principe 1: missiegedreven
Winst dient altijd in eerste instantie de missie van het bedrijf, en is geen doel op zich. Waarde die in het bedrijf wordt gecreëerd, kan niet door de aandeelhouders worden onttrokken. Winsten worden geherinvesteerd, gebruikt om kapitaalkosten te dekken of gedoneerd.
Toch zou je in dit overzicht nog kunnen opteren voor een 4de cirkel: ondernemerschap. Dit is het 2de kernprincipe van Steward-Ownership: eigenaarschap=ondernemerschap, ofte ‘zelfbestuur.
Principe 2: zelfbestuur
Stemrecht (controle) bij mensen die nauw betrokken zijn bij de werking en missie van het bedrijf. Deze stewards zijn ‘bekwaam en begaan’. Met de controle over het bedrijf kan niet worden gespeculeerd. Er zijn geen afwezige eigenaars (absentee owners).
Steward Ownership dient vooral om een onderneming te beschermen tegen interne of externe veranderingen die de maatschappelijke missie zou kunnen ondermijnen.
3 modellen van Steward Ownership
Goed dat ze in dit artikel de investeerderskant centraal zet. Want tussen ondernemingen, alternatieve modellen van eigenaarschap en investeerders ontstaat nog geregeld (begrips)verwarring en passen ze soms moeilijk binnen de geijkte financieringsmechanismes en -processen.
Het overzicht bevat 3 veelgebruikte basis-structuren van Steward Ownership, al kan de implementatie nog 50 tinten grijs bevatten en is maatwerk nodig.
- 1. Golden Share Model: Hier verankert een gouden aandeel het stemrecht (vetorecht) over specifieke kwesties zoals verkoop, structuurverandering en Mission-drift.
- 2. Foundation-Owned: Een stichting bezit de meeste aandelen, maar bestuurlijke zeggenschap zit bij een trust.
- 3. Perpetual Purpose Trust: Hier is een bedrijf eigendom van een juridische trust die een meerderheid van de aandelen beheert om voor altijd een bepaald doel te dienen, vaak met meerdere belanghebbenden tegelijkertijd.
Wat zo bijzonder is, is dat deze modellen van alternatief eigenaarschap ook aangetoond hebben betere financiële prestaties te leveren, beter zijn voor retentie van personeel, de kwaliteit van jobs optillen met hogere lonen en de maatschappelijke ongelijkheid terug te dringen. Hoe geweldig.
Binnenkort meer nieuws over de versnelling van Steward Ownership in België.
