Auteurs: Renée de Rooij en Nele Decoodt
Wie zijn ze?
Ontmoet Generatie Z. Geboren tussen 1997 en 2012 (ongeveer), zijn ze opgegroeid in een digitale, snel veranderende wereld, met van jongs af aan de boodschap dat zij het verschil moeten maken, voor de planeet en de samenleving. En dat willen ze, op hun manier.
Gen Z is de eerste generatie die volledig is opgegroeid in het digitale tijdperk. Hun digitale kennis is groot en de snelheid waarmee ze nieuwe digitale evoluties oppikken, is voor hun grootouders onvoorstelbaar. Een groter deel dan bij alle vorige generaties is hoogopgeleid: maar liefst 59% heeft een hoger diploma. Ze zijn het meest divers in termen van afkomst, wat resulteert in een rijkdom aan verschillende perspectieven. Daarnaast zijn ze sociaal ingesteld, hechten veel waarde aan het collectief en aan persoonlijke interactie. Het is een ondernemende generatie die hard wil werken voor iets waar ze achter staan. Ze hebben echter een andere kijk op hard werken dan oudere generaties. Waar hun ouders pragmatisch zeggen: "Blijf minstens twee jaar bij eenzelfde werkgever, zelfs als het je niet bevalt, kijken zij anders naar werk: vrije tijd is vaak net zo belangrijk als werk, en ze nemen hun eigen welzijn serieus. “We nemen onszelf in bescherming, door wat we zien misgaan bij andere generaties,” onderbouwt Renée.
Generatie Z verbetert de wereld!
Generatie Z is kritisch over waar ze willen werken en hoe ze willen werken. Salaris is niet de enige doorslaggevende motivatie: de impact van hun werk op de organisatie willen ze zien en bij voorkeur ook op de samenleving als geheel. Zo vormen ze een veeleisende generatie die weet wat ze wil en handelt vanuit principes. Een perfecte match voor impactgedreven organisaties…
Wat betreft de manier waarop ze willen werken, staat een goede werk-privébalans hoog op hun lijstje. Dit omvat vrijheid in werktijden en -locatie, evenals respect voor vrije tijd en privacy. Deze behoefte aan vrijheid gaat paradoxaal genoeg hand in hand met een verlangen naar stabiliteit in deze onzekere tijden. Als organisatie kan je hiermee aan de slag door een zekere mate van vrijheid te geven in werkuren of bijvoorbeeld radicaler te kiezen voor een arbeidsreglement waarin medewerkers zelf hun vakantiedagen mogen kiezen. Dit laatste sluit ook aan bij de noodzaak om deze diverse generatie inclusief te benaderen.
Welke organisatiestructuur zou het meest dienend zijn voor deze generatie?
Wanneer je Generatie Z hierover bevraagt, geven ze aan dat ze zich het meest thuis voelen in een "platte" organisatiestructuur, een omgeving waarin hiërarchie niet het meest bepalende element is. Dit wordt soms ten onrechte geïnterpreteerd als "ze willen geen baas meer". Maar eigenlijk gaat het meer om de plek waar ze werken. Ze verlangen naar een plaats in de organisatie waar de communicatielijnen kort zijn en waar samenwerking met collega's en leidinggevenden gemakkelijk verloopt. Teams spelen daarin een belangrijke rol.
Teams als thuisbasis voor Generatie Z
Als je van plan bent om de samenstelling van je teams te heroverwegen, is het zeker de moeite waard om multidisciplinaire teams te vormen: teams waarin individuen met verschillende achtergronden, vaardigheden en expertisegebieden samenwerken aan een gemeenschappelijk doel of project. Generatie Z heeft een grotere mate van openheid en begrip voor verschillende soorten mensen, vergeleken met andere generaties. Gen Z’ers voelen zich thuis in een inclusieve werkomgeving. Ze bekijken hun werkopdrachten vanuit een brede context. Meer diversiteit leidt tot rijkere verhalen. Inclusie is essentieel voor het succes van deze diverse generatie. Volgens hen zorgt dit voor een grote vrijheid van meningsuiting en openheid. Generatie Z wil met hun open wereldbeeld hier een bijdrage aan leveren.
Gen Z: de mondige gamechangers van vandaag en morgen
Generatie Z wordt gezien als een mondige generatie! Natuurlijk niet iedereen, maar gemiddeld genomen valt het op dat ze graag gehoord worden, meer dan bij vorige generaties. Betekent dit dat ze geen sturing willen? Willen ze bij elke besluitvorming betrokken worden? Nee hoor! Deze generatie is prima bereid om taken uit te voeren, zolang ze de 'waarom' maar goed begrijpen. Ze vragen eerlijkheid en transparantie in de besluitvorming.
Maar enkel uitvoerend werk verrichten is niet vanzelfsprekend voor een generatie die altijd en overal gestimuleerd werd om zelf na te denken en kritisch te zijn. Dus op punten die hen direct aangaan, willen ze graag inspraak hebben. Wees helder in de rol en het mandaat van je medewerkers. Dat geldt natuurlijk altijd, maar het belang van duidelijke rollen en goed afgesproken mandaten zal in de toekomst toenemen.
Deze mondige generatie zal sowieso deelnemen aan de dialoog in je organisatie. Geef ze dan ook volop de mogelijkheden. En ook al voelen ze zich als een vis in het water in de digitale wereld, de face-to-face gesprekken zullen ze toch op nummer 1 plaatsen. Voorzie daarnaast structureel mogelijkheden voor informele ontmoetingen. De wereld is een serieuze plek voor deze generatie, en juist door die zwaarte is ook de mogelijkheid om af en toe plezier te maken op het werk broodnodig.
Als het team waarin Gen Z werkt geen goede match is, als ze geen goede werk-privé balans ervaren of als ze het gevoel hebben dat ze geen betekenis hebben in het grotere geheel, zullen ze zonder aarzelen verder zoeken naar ander werk. Dit heeft niets te maken met wispelturigheid, maar eerder met zelfkennis en zelfbescherming.
Bouw een dienende organisatiestructuur voor Generatie Z en je hebt de sleutel in handen om hun volle potentieel te ontgrendelen.
- Creëer een inclusieve werkomgeving waar diversiteit wordt gestimuleerd, zodat Gen Z zich thuis voelt en verschillende perspectieven worden gewaardeerd.
- Bied een goede werk-privébalans door flexibiliteit in werktijden en -locatie te bevorderen en respect te tonen voor vrije tijd en privacy.
- Geef Gen Z de mogelijkheid om impact te maken en bij te dragen aan de organisatie en de samenleving, zodat ze een gevoel van betekenis ervaren in het grotere geheel.
- Overweeg een organisatiestructuur waarin de hiërarchie minder bepalend is en communicatielijnen kort zijn, zodat samenwerking met collega's en leidinggevenden gemakkelijk verloopt.
- Bied ruimte voor inspraak en betrek Gen Z bij besluitvorming op punten die hen direct aangaan, terwijl duidelijke rollen en mandaten worden vastgesteld om verwachtingen te verduidelijken.
Heb je ondersteuning nodig bij het ontwikkelen van een op maat gemaakte dienende organisatiestructuur? Aarzel niet om contact met me op te nemen. Ik sta klaar om je te helpen!
In het volgende deel van deze reeks kun je ontdekken hoe je als leidinggevende het beste kunt inspelen op de mogelijkheden die Generatie Z te bieden heeft.
Noot: Gen Z bestaat uit unieke personen, hier spreken we over de ‘gemiddelde’ persoon.
Gebruikte bronnen:
- Ozkan, M., & Solmaz, B. (2015). The changing face of the employees–generation Z and their perceptions of work (a study applied to university students). Procedia Economics and Finance, 26, 476-483.
- Schroth, H. (2019). Are you ready for Gen Z in the workplace?. California Management Review, 61(3), 5-18.
- Benitez-Marquez, M. D., Sanchez-Teba, E. M., Bermudez-Gonzalez, G., & Nunez-Rydman, E. S. (2022). Generation Z within the Workforce and in the Workplace: A Bibliometric Analysis. Frontiers in psychology, 12, 736820.
- Singh, A. P., & Dangmei, J. (2016). Understanding the generation Z: the future workforce. South-Asian journal of multidisciplinary studies, 3(3), 1-5.
