S&L wil organisaties ondersteunen om de wereld te veranderen. We zijn ervan overtuigd dat de kunsten broodnodig zijn voor een gezonde maatschappij. En we wilden heel graag van de kunsten horen hoe zij die rol zelf zien. Hieronder vind je de gedachten die de revue passeerden tijdens onze ontbijtsessie op 18 februari 2025. Ze gaan verschillende kanten op en we proberen ze hier zo getrouw mogelijk te delen. Heel benieuwd hoe jij daarnaar kijkt.
'Doe de canons op de schop en geef het woord aan de jongeren' (en andere minderheidsstemmen)
De kunstensector zit te vast in canons en durft niet genoeg risico te nemen. Gevestigde namen versterken vooral stemmen die klinken zoals zijzelf. Minder en minder mensen herkennen zich daardoor in het aanbod van de cultuursector.
Maar op andere plekken, bijvoorbeeld in de digitale wereld, worden de authentieke verhalen verteld. Jongeren hebben hun eigen kanalen en manieren om zich uit te drukken. Dat is echt fundamenteel anders dan 20 jaar geleden. Daar kwam ook de kritiek op het idee van ‘op kop lopen’ vandaan. Wie op kop loopt, verliest misschien wel de connectie met de rest. Cultuurmakers moeten juist midden in de maatschappij gaan staan.
Om terug relevant te zijn, moeten de kunsten ruimte geven aan jongeren en andere minderheidsstemmen. Zorg voor witruimte, vrijplaatsen en durf de controle los te laten. Alleen zo kunnen de kunsten weer connecteren met de hartenklop van de maatschappij.
| Cultuurmakers moeten juist midden in de maatschappij gaan staan.
'We hebben geen cultuurbeleid, we hebben een instellingenbeleid'
De kunstensector zit ook zakelijk meer en meer in een keurslijf. De rekeningen moeten kloppen, de subsidiegevers tekenen strakke kaders uit, professionalisering zwaait de plak. De kunsten draaien uiteindelijk daardoor gewoon mee in een neoliberaal systeem.
Mooie cultuurtempels versterken die tendens. Want een gebouw en de bijhorende infrastructuur vragen om grote investeringen, leningen en veel praktische organisatie. Die perken de vrijheid van cultuurmakers in.
Probeer je eens in te beelden wat jouw organisatie zou doen zonder gebouw. Welke creatieve energie zou er dan vrijkomen? Leve de nomadische kunstenorganisaties?
| Probeer je eens in te beelden wat jouw organisatie zou doen zonder gebouw.
'Kunsten moeten naar het publiek toestappen, niet omgekeerd'
Cultuur is een bron van schoonheid en welzijn voor de maatschappij. Ze biedt troost, herkenning, ontroering. Ze brengt ons dichter bij ons gevoel en zo ook bij het collectief. Cultuur is een wegbereider voor empathie. En die missen we vandaag op zo veel manieren in onze samenleving.
Maar vandaag is kunst ook erg hoogdrempelig. In ons gesprek was er eensgezindheid dat cultuurmakers naar het publiek toe moeten stappen. Organiseer niet alleen een pianoconcert in een chic operagebouw, maar ook in een woonzorgcentrum of op een plein in de stad.
| In ons gesprek was er eensgezindheid dat cultuurmakers naar het publiek toe moeten stappen.
Een activistisch, intellectueel stuk op een gevestigd podium met een geprivilegieerd publiek in de zaal – kunnen we daarmee wel het verschil maken?
Bovendien, zei iemand in de groep, moeten de kunsten niet denken dat ze het allemaal alleen moeten doen. Er is ook heel wat creativiteit in andere sectoren. Kom uit je hokje. Stap niet alleen op je publiek af, verbind ook met de rest van de samenleving.
Wat blijft plakken: zoeken naar de witruimte om écht verhalen te kunnen vertellen
Het toeval wil natuurlijk dat we met S&L organisaties nét helpen bij hun professionalisering. We ondersteunen bij beleidsplannen, financiële strategie, teamontwikkeling en leiderschapscoaching. Bij ons blijft dan ook het volgende plakken: hoe verzoen je een gezond zakelijk beleid als kunstenorganisatie met de vrijheid en rommeligheid die nodig is om écht de samenleving te weerspiegelen? Zeker als je ook minder populaire, ongekende verhalen wil laten horen? Wanneer schieten we te ver door in de professionalisering?
Wij willen heel graag weten hoe jij erover denkt. En of jij nog andere gedachten wil delen. Geef een seintje via sabine.craenen@s-l-impact.com.
