Ik kijk soms tijdens het afwassen video’s van mensen die grotten in gaan. Caving, cavediving, razend interessant. Soms zijn het experts (geospeleologen of gecertificeerde cavedivers), vaker niet. Ik vind het een fascinerende samenkomst van doodsaaie en bloedstollend spannende video’s. Doodsaai omdat een groepje mensen stilletjes, stapje voor stapje door een donkere grot waarin je tientallen minuten lang weinig meer ziet dan bruine rotsmuren en her en der een verdwaalde spin. Bloedstollend omdat het vaak plekken zijn waar nooit of zelden mensen komen, en omdat er altijd risico’s op een instorting of flash floods zijn. Flash floods zijn snel opkomende overstromingen, bijvoorbeeld na hevige regenval buiten. Extra eng, omdat je daar natuurlijk niets van merkt als je kilometers diep in een grot bent getrokken.
“Zoals we al eerder schreven staat het Nederlandse maatschappelijke middenveld erg onder druk, en helt het voor veel organisaties financieel nu veel te ver door naar spannend.”
Ik heb een beetje een vergelijkbare ervaring met dekkingsplannen en financiële strategie voor instellingen of organisaties maken. Enerzijds vind ik het doodsaai, anderzijds ook ontzettend spannend. Idealiter zit je financiële strategie gedegen en niet opzienbarend in elkaar, bouw je netjes en gestaag aan een gezonde financiële positie met bijvoorbeeld voldoende (maar niet te veel) eigen vermogen en voorkom je structurele kosten met incidentele baten te dekken. Maar tegelijkertijd is het ook spannend en ben je altijd alert op de risico’s. Zowel de lange-termijn risico’s, zoals wat de hoge inflatie die Europa ziet met de geefbereidheid van particulieren doet, als de korte-termijn risico’s zoals wanneer je rioolpomp het plots begeeft en er een hele verdieping (letterlijk) in de shit zit. Beiden voorbeelden zijn helaas uit de dagelijkse praktijk gegrepen, en dat laatste voorbeeld is misschien wel de minst wenselijk flash flood ooit.
Maar goed, ik vind financiële en zakelijke strategie ook wel het meest boeiend wanneer het zich ergens in dat spanningsveld tussen saai en spannend begeeft. Zoals we al eerder schreven staat het Nederlandse maatschappelijke middenveld erg onder druk, en helt het voor veel organisaties financieel nu veel te ver door naar spannend. Zo hebben we een PVV-minister van Ontwikkelingshulp die zich op liet voorstaan ontwikkelingssamenwerking geheel af te willen schaffen. En we kijken nu dan ook in Nederland aan tegen miljardenbezuinigingen op dat vlak. Dat gaat Nederlandse organisaties als Oxfam Novib, PAX, BothEnds en COC zeer hard raken. Mijn Belgische collega schreef ook al een uitstekende blog over het snijden in ontwikkelingssamenwerking nog vóór het Belgische kabinet de Wever I gevormd was (en de 25% korting op ontwikkelingssamenwerking aankondigde). En begin deze maand lazen we natuurlijk over de plannen van memelord, oligarch, cryptofascist en rakettenbouwer Elon Musk om de kettingzaag te zetten in USAID, waarmee in één klap zo’n 50 miljard (!) dollar aan financiering over de hele wereld op de tocht komt te staan.
Dat soort ontwikkelingen zijn typisch zo’n flash flood waar de cave-explorers die ik graag volg zo bang voor zijn: je wordt plots overrompeld door een overstroming (of in dit geval, drooglegging) en waar je zojuist nog vrolijk nieuwe paden aan het ontdekken was, ben je opeens aan het vechten voor je leven en aan het overwegen welke apparatuur je beter kunt laten vallen in de vlucht. En hoewel je dat soort catastrofes doorgaans niet helemaal kunt voorkomen, kun je je er wel op voorbereiden.
We kunnen vijf zaken leren uit mijn grotvideo’s, die ook voor jouw organisatie relevant zijn:
- Voorbereiding, voorbereiding, voorbereiding. Zorg dat je uitrusting (je menskracht, je huisvesting en je inventaris) en kennis in orde is. Sleep geen onnodige zooi of te duur vastgoed mee, maar zorg wel voor een solide basis en voldoende kennis om zelfverzekerd op pad te gaan;
- Maak een plan. Een helder financieel-strategisch kader en meerjarenbegroting geeft comfort en rust als het goed gaat, maar is een absolute must als er crisis toeslaat. Dan ken je de vluchtroutes en scenario’s en vergroot je je kans om ongeschonden de storm te doorstaan;
- Vertrouw je team en blijf communiceren. Uiteindelijk zijn mensen het meest belangrijk. Het is belangrijk om goede mensen mee te hebben op expeditie, en het is belangrijk om goed voor je mensen te zorgen. Juist in tijden van (financiële) crisis is helder en rustig met elkaar blijven communiceren en op elkaar vertrouwen van essentieel belang.
- Hou je opties open. Je wilt niet in een doodlopende gang terechtkomen waar je door oprukkend water of een instorting vast komt te zitten. Als meer dan de helft van je financieringsmix bestaat uit één bron, zoals een gulle bedrijfsdonateur, een specifieke overheidssubsidie, of –ik hoop het niet– de USAID, dan maak je daarmee je organisatie mogelijk extra kwetsbaar. En ja, dat betekent mogelijk zelfs dat je soms beter “nee” of “eigenlijk liever wat minder” tegen een grote donateur of financier zal zeggen.
- Neem een gids. Iemand die de omgeving kent, bergen aan ervaring heeft en al vaker voor hete vuren heeft gestaan. Dan kun jij je focussen op je eigen expeditie.
Bij S&L gidsen we jou graag, neem vooral contact op om daar met ons verder over te praten.
“Flash floods zijn extra eng, omdat je daar natuurlijk niets van merkt als je al kilometers diep in een grot bent getrokken.”
